Կարմիրաղբյուրի մարզադաշտը եւ «Արարատի» հետ խաղերը

Հոդվածի հերոսին Տավուշի մարզում ճանաչում են գրեթե բոլորը, սակայն հասարակության լայն շրջանակները նույնպես պետք է իմանան այս անչափ լավ մարդուն:

Իսկ նրան բացահայտեցինք պատահաբար: Մի քանի շաբաթ առաջ Հայաստանի լրագրողների ֆուտբոլի հավաքականը սահմանամերձ Ներքին Կարմիրաղբյուր գյուղում հանդիպում անցկացրեց Տավուշի թիմի հետ: Խաղն ընթացավ գյուղի մարզադաշտում, որը գտնվում է թշնամու դիտակետում:

Խաղից հետո էլ իմացանք Դարչո Խաչատրյանին, մարդ, ում շնորհիվ կառուցվել է այս մարզադաշտն ու ստեղծվել են ֆուտբոլային թիմեր:

Հանդիպում եմ Խաչատրյանի դստերը՝ Հասմիկին: Պատմում է, որ ծնողները շարունակում են բնակվել Տավուշում, սակայն ձմեռային ամիսներին գալիս են Երեւան:

Մտնում ենք տուն, իսկ այնտեղ տարածվել է նոր թխած հացի անուշ հոտը: Տիկին Վարդուշը (Դարչո Խաչատրյանի կինն է) նոր-նոր ավարտել է գործը:

Բարեւում եմ, ծանոթանում, իսկ պարոն Խաչատրյանը կամ, ինչպես նրան ասում են բոլորը՝ Դարչո Լեւոնիչը, կազմ-պատրաստ սպասում է զրույցի մեկնարկին: Միանգամից հայտնվում եմ մի հյուրընկալ, անկեղծ ու բաց ընտանիքում:

«Ես էլ Ալավերդուց եմ»,- մինչ բուն զրույցին անցնելն ասում եմ ես:

«Վայ, բա ասա զեմլյակ ենք էլի»,- ծիծաղում է Դարչո Լեւոնիչն ու սկսում ենք միասին հիշել սրանից բազմաթիվ տարիներ առաջ տեղի ունեցած իրադարձությունները:

Երբ 50-ականներին Տավուշի գյուղերում ստեղծվեցին ֆուտբոլային թիմեր

«Մինչ Համաշխարհային պատերազմը Շամշադինում բոլոր երեխաներն էլ ֆուտբոլ էին խաղում: Եգիպտացորենի կեղեւները փաթաթում էինք, գնդակ սարքում ու ժամերով խաղում»,- վերհիշեց Խաչատրյանը:

Շամշադինի շրջկոմի 1-ին քարտուղար Վ. Եղիազարյանը կտրում է խաղադաշտի ժապավենը

Լուսանկարը` Անձնական արխիվից

Այս ժամանակ էլ որոշել է ֆուտբոլի թիմեր ստեղծել. «Ֆիզկուլտ մինիստրության տեսուչ Վարդան Զադոյանին տարա շրջան, բացատրեցի, որ պետք է զարգացնենք սպորտը, գյուղի երիտասարդները պետք է մարզվեն: 7 հայկական գյուղերում՝ Հին Բաշքենդ (Արծվաշեն), Վահան, Վերին Ճամբարակ, Ներքին Ճամբարակ, Թթու ջուր, Մարտունի եւ Նոր Բաշքենդ, ու շրջկենտրոնում ստեղծեցինք ֆուտբոլային թիմեր: Մի շաբաթ ինքը պարապեց, ինձ էլ սովորեցրեց կանոնները, ու սկսեցինք մարզվել: Նույնիսկ մի անգամ մրցման մասնակցեցի: Շրջկենտրոնի ավագը հիվանդ էր, ես խաղացի նրա փոխարեն ու վնասվածք ստացա: Ալբերտ Ազարյանը Ճամբարակի թոռ է ու ներկա էր այդ խաղին»: 

Ապա Խաչատրյանն ընդունվում է կուսակցական եռամյա դպրոց, հետո զբաղեցնում տարբեր պաշտոններ: 1983-ին նրան առաջարկում են դառնալ Ներքին Կարմիրաղբյուրի կոլտնտեսության նախագահ: Շուրջ մեկ տարի գյուղը նախագահ չէր ունեցել, տնտեսությունը քայքայված էր, իսկ հարեւան ադրբեջանցիներն աստիճանաբար տիրել էին հայկական արտերն ու ցանքատարածությունները: Մեծ դժվարությունների առջեւ կանգնած նոր նախագահն էլ փորձում էր աստիճանաբար կարգի բերել գյուղը:

«Թուրքը գյուղի կեսը գրավել էր, անասունները մեր արոտավայրերում էին, արտերից մեր բերքը հավաքում տանում էին: Պետք էր առնել այս ամենի առաջը: Իսկ առաջնային խնդիրը գյուղի երիտասարդությանը հետ բերելն էր: Թուրքերը պետք է տեսնեին, որ հայկական գյուղը չի դատարկվում, իսկ մեզ պատկանող հողերը մենք չենք հանձնելու իրենց: Այս ժամանակ էր, որ մի ներքին ձայն ինձ հիշեցրեց 1952 թիվը, երբ ես ֆուտբոլային թիմեր էի ստեղծել»,- ասաց Խաչատրյանը:

Ստադիոն, որը ճնշեց ադրբեջանցիներին ու հյուրընկալեց «Արարատ-73»-ին

Ներքին Կարմիրաղբյուրում սկսվում է ֆուտբոլային դաշտի կառուցումը: Գյուղացիներն այս լուրը ընդունում են մեծ ոգեւորությամբ, բոլորը միանում են աշխատանքներին, հերթով ուտելիք պատրաստում տրակտորիստի ու բանվորների համար:

Այդ ժամանակ «Կոտայք» թիմում հանդես էր գալիս կարմիրաղբյուրցի Հրաչ Վարդանյանը: Խաչատրյանը նրան հրավիրում է գյուղ ու նշանակում ֆիզկուլտուրայի տեսուչ, վերջինս էլ սկսում է ֆուտբոլի թիմ հավաքել:

Ստադիոն կառուցելն ու սպորտային կյանքը գյուղում զարգացնելը երկու նպատակ ուներ՝ ճնշել ադրբեջանցիներին ու «Արարատ-73»-ի 10-ամյակին նվիրված միջոցառում կազմակերպել:

Իր ցանկության մասին Խաչատրյանը հայտնում է արարատցիներին, վերջիններս էլ միանգամից համաձայնում են գնալ Ներքին Կարմիրաղբյուր:

«Արարատ-84»-ը

Լուսանկարը` Անձնական արխիվից

Լուսանկարը` Անձնական արխիվից

Սիմոնյանն ու Խաչատրյանը ազդարարում են խաղի մեկնարկը

Լուսանկարը` Անձնական արխիվից

Հ.Գ.

Շուրջ մեկ տարի է Ներքին Կարմիրաղբյուրում «Զորակն» հիմնադրամի աջակցությամբ ստեղծվել է ֆուտբոլի պատանեկան թիմ:

Հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Հովհաննես Հարությունյանը նշեց, որ շուրջ 15 երեխաներ Աշոտ Գալստյանի գլխավորությամբ շաբաթական երեք մարզում են անցկացնում:

Ներքին Կարմիրաղբյուրի պատանի ֆուտբոլիստները

Լուսանկարը` Զորակնի ֆեյսբուքյան էջից

«Զորակն» թիմն անցած տարի մասնակցեց Հայաստանի մինչեւ 18 տարեկանների առաջնությանը, սակայն այս տարի ելույթ չի ունենում: Պատճառը մեկն է. այն նորաստեղծ է ու դեռ շատ է հետ մնում մյուսներից: Տղաներին դեռ ժամանակ է պետք իրենց որակները բարձրացնելու համար»,- ասաց Հարությունյանը:

Դարչո Խաչատրյանի հետ զրուցել է Գոհար Նալբանդյանը